Iedereen zijn eigen huis!
Westervoort ijvert met succes voor verwezenlijking van dit ideaal! Onderstaand een artikel uit 1941, beschikbaar gesteld door Frans Brink en overgenomen in de spelling die toen in Nederland gangbaar was, en waaruit duidelijk blijkt hoe de stichting tot stand gekomen is en wat de toenmalige doelstellingen geweest zijn.In het kleine landelijke Westervoort wordt krachtig gewerkt aan de verwezenlijking van een gedachte, die iedereen wel koestert maar voor de meesten een onbereikbaar ideaal moet blijven: een eigen huis. Prachtige arbeidershuizen en zelfs een heele rij villa's toonen de resultaten van dit streven. Het aardige dorpje langs de IJssel is er een sprekend voorbeeld van hoe door eendrachtige samenwerking eigendomsverwerving voor iedereen mogelijk is. De burgemeester van deze voortvarende gemeente, de heer G.H.J. Wiessing, verteld hoe dit Westervoortsche streven, dat overal elders navolging verdient, langzamerhand ontstaan is uit de mogelijkheid die de Landarbeiderswet uit 1927 schiep om landarbeiders met steun van gemeente en rijk aan een eigen huisje te helpen.
De Stichting 'Klein Bezit' die hiervoor in het leven geroepen was, bemerkte al dra, dat er ook voor andere categorieen gemeentenaren behoefte bestond aan eigen woningen. Zij strekte haar zorgen verder uit dan de statuten eigenlijk veroorloofden en daarom werd verleden jaar een nieuwe stichting gevormd, 'Eigen Heim' genaamd, die nu hetzelfde werk doet van voorheen met dezelfde menschen, doch in ruimeren zin. Deze semi-gemeentelijke stichting koopt gronden aan, maakt ze bouwrijp, legt er wegen door en verkoopt de afzonderlijke percelen tegen een zeer geringen prijs. Men koopt in Westervoort nu nog steeds bouwgrond voor 75 cent per vierkante meter, een prijs die waarschijnlijk een unicum is in ons land. Grondspeculatie is in Westervoort daardoor onmogelijk.
Maar hoe is het nu verder voor iederen arbeider, middenstander of wie dan ook, mogelijk een eigen huis te bouwen?
Over het algemeen wordt verwacht dat de liefhebbers voor een eigen woning natuurlijk over iets geld beschikken, minstens om den benodigden grond aan te koopen. De bouwkosten van de woning - die men bouwen kan zoo men wil, want ieder is vrij in de keuze van architect en aannemer - worden dan als hypotheek door de gemeente verstrekt. Heeft men meer geld, dan is dat vanzelfsprekend prachtig, heeft men echter minder of zelfs niets, dan verschaft de gemeente een voorschot tot den totaalprijs van grond en huis. De terugbetaling geschiedt in annuïteiten, die zeer aannemelijk zijn. Dat blijkt alweer uit het feit, dat er in de afbetaling der ontvangen voorschotten geen enkele achterstand is. Van alle zijden is er buitengewone medewerking, zoodat er reeds zes groote perceelen bouwgrond zijn waarop een tachtigtal huizen staan, o.a. langs de Vredenburgstraat, Het Slag, de St. Werenfriduslaan en de St. Willebrorduslaan. Daar de arbeiders vooral van deze gelegenheid profiteren en zij een flink stuk grond om het huis wenschen om te verbouwen, houden wij in Westervoort een afwisselende, open bebouwing. Het zijn merendeels misschien wel bescheiden huizen, maar er is hier ontegenzeglijk prachtig werk verricht.
De secretaris der stichting, de heer R.J.de Theije, wees nog op het belang van eigendomsverwerving uit 'n heemkundig oogpunt. Wat beteekent het immers niet voor de geheele samenleving als iedereen zijn eigen huis heeft. Een eigen huis is voor de meesten een toekomstideaal en de verwezenlijking ervan brengt levensvreugde en een gezond leven, want krotten, die de volksgezondheid aantasten, zullen niet meer bestaan. Dat er nu reeds zooveel succes bereikt is, moet voor een belangrijk deel toegeschreven worden aan de medewerking van den oud-burgemeester van Westervoort, den heer A.H.C.M. Vos de Wael, voorts aan andere stichtingen, zooals de middeleeuwsche St. Nicolaas Broederschap. Deze stichting bezit in Westervoort veel gronden, maar verkocht daarvan nog nimmer een duimbreed. Voor het goede doel en een gezonde dorpsuitbreiding, zoomede om te helpen grondspeculaties te voorkomen, stond zij thans echter tegen zeer lage prijzen gronden af.
'Eigen Heim', de stichting der Westervoorters, bezit op het oogenblik ruim 18 ha, een behoorlijk stuk als men rekent, dat de gemeente 764 ha groot is. Ook het getal van 80 huizen, die dank zij dit prachtige werk eigendom zijn van de bewoners, is groot, want het dorp telt totaal slechts ongeveer 480 huizen. Het groote idee dat Westervoort wil verwezenlijken, is eigendomsverwerving voor iedereen. Dat is niet slechts een belang voor de arbeiders, maar voor het geheele dorp. Het blijkt in Westervoort maar al te duidelijk!
Terug naar boven
